Сүүлийн үед дэлхий дахинаа тогтвортой хөгжилд ихээхэн анхаарал хандуулах болсноор Монголд маш их өөрчлөлт бий болж байгаа тухай “Lhamour” брэндийн үүсгэн байгуулагч Д.Хулан ярилаа.
Үйлдвэржилтээс үүдсэн хог хаягдал, байгалийн бохирдол нь дэлхий нийтийн хамгийн хурцадмал асуудлуудын нэг. Зөвхөн гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид гэхэд л жил бүр 120 тэрбум хуванцар хог хаягдал бий болгодог бөгөөд эдгээрийн ердөө 70 орчим хувь нь хогийн цэгт хаягддаг гэх судалгаа бий. Үлдсэн хувь нь газрын хөрс болон усны мандалд хаягдан экосистемд сөргөөр нөлөөлдөг. “Lhamour” эл асуудлыг “хаягдалгүй булан”-аар бага ч болов шийдэхийг эрмэлзжээ. Ингэснээр хэрэглэгчид өөрсдийн саванд бүтээгдэхүүнээ хэмнэлттэй үнээр авахаас гадна үйлдвэрлэгч болон хэрэглэгч ямар нэгэн хаягдлыг бий болгохгүй давуу талтай. Өнгөрсөн жилээс эхлэн “Lhamour” брэнд “Зүгээр битгий хая” аяны хүрээнд бүх бүтээгдэхүүний дууссан савыг буцаан авч, эх дэлхийгээ хайрладаг хэрэглэгчдээ урамшуулдаг болжээ. Энэ тухай тус компанийн үүсгэн байгуулагч Д.Хулан “Бүтээгдэхүүний савыг буцаан авч, хэрэгцээ шаардлагатай үйлдвэрт өгч дахин ашиглах боломж бүрдсэнээр бидний хүсэж байсан зүйл биелсэн. Одоо үеийн залуус тогтвортой хөгжлийн талаарх ойлголт сайтай болж, эерэг өөрчлөлтүүдийг өөрсдөөсөө эхлүүлж байна” хэмээлээ.
Харамсалтай нь, гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид сав баглаа боодол, хуванцар хог хаягдлаас гадна байгальд бодит хор нөлөө учруулдаг орц найрлагыг үйлдвэрлэлдээ ашигладгаараа хамгийн байгальд ээлгүй салбарын нэг хэмээн тооцогддог. Харин тогтвортой хөгжлийн асуудал дэлхий нийтийн анхааралд орсноор тус салбарт бодит өөрчлөлтүүд бий болж, үйлдвэрүүд шинэ шийдэл, инновацыг нэвтрүүлж эхэлсэн юм. “Lhamour”- ийн орц найрлагад 50 гаруй төрлийн түүхий эд ордгоос 60 орчим хувийг дотоодоосоо хангадаг байна. Дэлхийн зах зээлд ч эдгээр орц нь органик, “зэрлэг” гэдгээрээ онцгой ач холбогдолтой байдаг. Гэхдээ дотоод болон гадаад зах зээлээс түүхий эдээ татахын аль аль нь давуу болон сул талтай. Д.Хулангийн ярьснаар “Стандартын хамгийн өндөр шаардлагыг хангасан түүхий эдийг их хэмжээгээр гадаад зах зээлээс авч болно. Энэ нь мэдээж маш том давуу тал. Гэвч логистик болон валютын ханшаас улбаалах эрсдэл их. Бидний хувьд түүхий эдээ аль болох дотоодын зах зээлээс авах сонирхолтой байдаг. Дотоодын зах зээлээс түүхий эдээ худалдан авснаар мал аж ахуй, газар тариаланг дэмжинэ. Цаашлаад экспортод гарч байгаа “Lhamour”-аар дамжин түүхий эд нийлүүлэгчид гадаад зах зээлд танигдах сайн талтай. Харамсалтай нь, яг нэг стандартыг хангасан түүхий эдийг их хэмжээгээр худалдан авах боломж хараахан бүрдээгүй байна. Бидний хувьд анхдагч түүхий эд ашигладаг учраас чадлаараа бүх нийлүүлэгчтэйгээ хамтран ажиллаж, тэдний үйл ажиллагааг тогтвортой болгоход хувь нэмрээ оруулахыг хичээдэг” хэмээн ярив.
Шинэ бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлт “Lhamour”-ийн хувьд зорилгоос урган гардаг. Ямар орц найрлагатай, бүтэцтэй байх, юуг ашиглах, хэрэглэгч юуг хүсэж байна вэ гэх мэт асуултын хариуг эрэн хайх замаар шинэ бүтээгдэхүүнүүд төрөн гардаг байна. Дараагийн үе шатанд мөн л тогтвортой хөгжлийн асуудал чухал. Учир нь гоо сайхны салбарыг байгальд харш болгож буй өөр нэгэн шалтгаан нь туршилт байдаг. Жил бүр 500 мянга орчим амьтан гоо сайхны бүтээгдэхүүний туршилтын золиос болдог гэх судалгаа бий. “Lhamour” бэлэн болсон бараа бүтээгдэхүүнээ олон улсын жишгийн дагуу, сайн дурыг үндэслэн хүн дээр туршдаг.
Одоогийн байдлаар АНУ, Канад, Сингапур, Энэтхэг, Австрали, Япон зэрэг дэлхийн 10 гаруй улсад “Lhamour”- ын бүтээгдэхүүн албан ёсоор худалдаалагдаж байна. Экспортын оргил үе 2019 онд тохиосон ч Covid-19 цар тахал, урт хугацааны хөл хорио нь гадаад зах зээл рүү хийх нийлүүлэлтээ хумихад хүргэсэн аж. Макро түвшинд логистик, тээврийн асуудал хүндэрч, дотоод болон гадаад зах зээлийн түүхий эдийн үнэ өссөний улмаас экспортоос гадна үйлдвэрлэл, дотоодын борлуулалтад ч сөргөөр нөлөөлжээ. Энэ тухай Б.Хулан “Цар тахал бизнест хэдий хүнд туссан ч үндсэн чиглэлээ эргэн харах, алдаанаасаа суралцах боломжийг олгосноороо их ач холбогдолтой үе байсан” хэмээв. Түүний хувьд үүссэн нөхцөл байдалтай уялдуулан богино хугацаанд маневр хийхийг хичээн ажиллаж байгаа аж. Тухайлбал, хөл хорионы улмаас дэлгүүрийн борлуулалт багассан тул зарим дэлгүүрийг татан буулгаж, цахим худалдаа болон байгууллагын борлуулалтад түлхүү анхаарч байгаа аж. Цар тахлын үед тэд компанийн түүхэнд тодоор бичигдэх бас нэгэн ажлыг эхлүүлж АНУ-д өөрсдийн компанийг албан ёсоор үүсгэн байгуулжээ. Ингэснээр тухайн бүс нутагт борлуулалтын шууд сувгийг нэмэгдүүлж, цахим борлуулалтаа идэвхжүүлэх боломжтой болжээ.
“Forbes Asia” сэтгүүлээс шалгаруулсан Ази тивийн өсөх ирээдүйтэй 100 компанийн жагсаалтад Монголоос “Lhamour” багтсан юм.
Өнгөрсөн наймдугаар сард “Forbes Asia” сэтгүүл Ази тивийн өсөх ирээдүйтэй 100 стартап компанийн жагсаалтыг олон нийтэд зарласан бөгөөд тус жагсаалтад Сингапур, Энэтхэг, Япон, БНХАУ-ын компаниудтай зэрэгцэн Монголын үндэсний үйлдвэрлэгч “Lhamour” брэнд багтсан юм. Түүний хувьд өөрчлөлт, шинэчлэлийг бий болгож буй Азийн 100 шинэ компанийн жагсаалтад багтсан нь “Дотоодын түүхий эдийг эргэлтэд оруулж, экспорт хийн эдийн засгийн үр өгөөжийг авчирч байгаагаас гадна байгальд ээлтэй байж нийгэмд эерэг өөрчлөлтийг бий болгоход өөрсдийн хувь нэмрийг оруулж байгааг үнэлсэн хэрэг. Анхнаасаа зөв замаар замнаж, түүндээ үнэнч байсан нь олон улсад үнэлэгдэж байгаад баяртай байна” хэмээсэн юм. Үндэсний жижиг үйлдвэр, залуу компани ч гэсэн өөрийгөө хайрлах, бусдыг хайрлах, эх дэлхийгээ хайрлах үзлийг дэлхийд түгээх асар том эрмэлзэлтэй тэдэнд буй. Тус брэндийн эерэг нөлөөллийг дэлхий дахинаа үнэлэн “Тогтвортой хөгжилд хувь нэмрээ оруулсан бараа бүтээгдэхүүний шагнал”, “Open to Export” олон улсын тэмцээний тусгай байрын шагналыг гардуулж байжээ. Эдгээрээс гадна АНУ, БНХАУ, Англи, Япон зэрэг улсын хэвлэл мэдээлэл “Lhamour” брэндийг нэг бус удаа онцолж байсан юм.
