Тэрбум ам.долларын ашигтай цоо шинэ эм бүтээхийн тулд эмийн ихэнх компани олон жил зарцуулдаг. Харин “ABCELLERA BIOLOGICS” компани худалдаан дахь бүтээгдэхүүнүүдийг хөгжүүлэхийг урьтал болгожээ. Ингэснээр үүсгэн байгуулагч Карл Хансен нэг шөнийн дотор тэрбумтан болов.
Өдгөө 46 настай Карл Хансен “Бид 100 их наяд төрлийн эсрэг биет бүтээж чадна. Хүний дархлааны систем гэдэг дүрслэхийн аргагүй гайхалтай зүйл” хэмээн өгүүлж байна.
2019 оныг хүртэл Бритиш Коламбиагийн их сургуульд профессороор ажилласан Карл Хансен сургуулийнхаа судлаачдын хамт 2012 онд Ванкувер хотод хамтран байгуулсан “AbCellera Biologics” компаниа хөгжүүлэхээр ажлаасаа гарчээ. “Их сургууль бол шинэ санаа туршиж, үр дүнг нь шалгахад тохиромжтой орчин” гэж тэрбээр ярив.
Биотехнологийн ихэнх стартап цөөн эмчилгээний зорилт дэвшүүлж, дор хаяж нэгийг нь зах зээлд нэвтрүүлнэ хэмээн найддаг ба тэдгээрийг хөгжүүлэхэд 8-12 жил зарцуулдаг. Харин шинэ эм бүтээх төслүүдийн арав хүрэгүй хувь нь л амжилттай хэрэгждэг. Гэвч амжилттай хэрэгжүүлж чадвал жинхэнэ тэсрэлт болно. 2018 оны хамгийн өндөр борлуулалттай арван эмийн долоо нь эсрэг биеттэй холбоотой байсан бөгөөд Америкийн “AbbVie” компанид 19 тэрбум ам.долларын цэвэр орлого авчирсан, дархлааны эм “Humira”, “Merck”-ийн хорт хавдрын эсрэг “Keytruda” тэдгээрийн тоонд багтана.
Харин “AbCellera” эмчилгээний хамгийн ирээдүйтэй төлөвийг сонгон лабораторийн шинжилгээнд хамруулж, хөгжүүлэлтийн шатанд шилжүүлэх зарчим баримталдаг.
Тавдугаар сард Питер Тиль, Миннесотагийн их сургууль, “OrbiMed” нараас 105 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт авч, IPO хийхээсээ зургаан сарын өмнө 4.8 тэрбум ам.долларын үнэлгээнд хүрсэн “AbCellera” эмийг эхнээс нь бүтээх сонирхолгүй байна. Тэд “Pfizer”, “Gilead”, “Novartis” зэрэг эм хангамжийн гигантууд тэргүүтэй 90 орчим компанитай хамтран ажиллаж байна. Эдгээр компани “AbCellera” -аар тодорхой шалгуурт нийцсэн эсрэг биет олж тогтоолгохыг хүсдэг.
“AbCellera” вирусын эсрэг хамгийн сайн үзүүлэлттэй эсрэг биет тодорхойлохын тулд Covid-19 өвчнөөс эдгэрсэн хүмүүсийн цусан дахь олон мянган эсрэг биет авч шинжилжээ. Энэ нь тус компанийн өнөөдрийг хүртэл хийж бүтээсэн хамгийн үр дүнтэй ажил юм. Улмаар тэд хамгийн ирээдүйтэй эсрэг биетүүдийг “Eli Lilly” эмийн компани руу илгээжээ. Эдгээр эсрэг биетийн нэг “bamlanivimab”-ийн эмнэлзүйн туршилт тавдугаар сард буюу хамтын ажиллагаа эхэлснээс хойш ердөө 90 хоногийн дараа эхэлсэн байна. Хөнгөн болон хөнгөвтөр өвчлөл бүхий өвчтөнүүдэд сайн үр дүн үзүүлсэн “bamlanivimab” арваннэгдүгээр сард АНУ-ын Хүнс, эмийн албанаас зөвшөөрөл авав.
АНУ-ын Засгийн газар уг эмийн 950,000 тунг 1.2 тэрбум ам.доллараар худалдаж авах гэрээ байгуулжээ. “Eli Lilly” 2021 онд Covid-19-ийн эмчилгээнээс 2 тэрбум ам.долларын орлого олно хэмээн тооцоолж байсан бөгөөд үүний дийлэнхийг “bamlanivimab” бүрдүүлнэ гэв. Харин 2020 оны есдүгээр сар хүртэл 25 сая ам.долларын орлоготой ажилласан “AbCellera” дээрх борлуулалтаас 270 сая ам.долларын ашиг хүртэнэ гэж “Credit Suisse” тооцоолж байна.
Өдгөө “AbCellera” эсрэг биетийн эмчилгээ хөгжүүлэх хугацааг товчлохыг зорьж эхэлжээ. Хугацаа богиносох хэрээр хөгжүүлэлтийн зардал сая сая ам.доллараар хэмнэгдэж, улмаар төлөвлөсөн хугацаанаас өмнө орлого олох боломж бүрдэх юм. “Санхүүгийн үүднээс авч үзвэл, хэмнэж буй хугацаа бүр хөрөнгө оруулагчдын хувьд маш том боломж” гэж “Berenberg Capital Markets”-ийн шинжээч Гал Мунда хэллээ.
“AbCellera” компани арванхоёрдугаар сард амжилттай IPO хийсний дүнд Хансен өдгөө гурван тэрбум ам.долларын хөрөнгөтэй болжээ. Тэрбээр “Covid надад бизнесийн загвар, технологийн ач холбогдлыг сайн ойлгуулсан” хэмээн өгүүлсэн юм.
